Χ ε λ ι δ ό ν ι

Χ Ε Λ Ι Δ Ο Ν Ι

Ακούγεται παράξενο ίσως που ο πρωταγωνιστής του χειμωνιάτικου Φλεβάρη είναι ένα χελιδόνι. Όμως η σχέση του με το Πάρκο είναι σχέση πραγματικής "πρωτιάς"! Γιατί είναι το μέρος της ηπειρωτικής Ελλάδας όπου παρατηρούνται για πρώτη φορά κάθε χρόνο τα μεταναστευτικά αυτά πουλιά.

Πρόκειται για ένα μικρό χελιδόνι που το γνωρίζουν εκατομμύρια άνθρωποι από την Ισπανία έως την Ιαπωνία.

Στην Ελλάδα έχει άλλα 4 συγγενικά είδη αλλά μαζί με τα Σταυλοχελίδονα είναι οι πιο γνωστοί συγκάτοικοί μας αφού τα πιο πολλά κτίζουν τις φωλιές τους σε κτίρια.

Είναι αξιοθαύμαστο ότι ενεργές φωλιές Σπιτοχελίδονων έχουν παρατηρηθεί ακόμη και σε φέρυ-μποουτ που εκτελούν δρομολόγια μεταξύ Ωρωπού-Ερέτριας και Ρίου-Αντίρριου!!!

Υπάρχουν όμως και Σπιτοχελίδονα που οι φωλιές τους βρίσκονται σε βράχια κοντά στην θάλασσα αλλά και σε ψηλά βουνά.

Συχνά φωλιάζουν σε μικρές ή μεγαλύτερες αποικίες όπου οι φωλιές μπορεί να βρίσκονται η μία δίπλα στην άλλη.

Είναι τυπικά μεταναστευτικά πουλιά που ταξιδεύουν έως την υποσαχάρια Αφρική το χειμώνα. Είναι εκπληκτικό αλλά τα περισσότερα, ειδικά τα αρσενικά, γυρίζουν κάθε χρόνο στην ίδια τοποθεσία, στο ίδιο σπίτι ή ακόμη και στην ίδια φωλιά.

Η παρουσία τους είναι σχεδόν πάντα ευπρόσδεκτη αφού, αν μη τι άλλο, περιορίζουν τα ενοχλητικά έντομα. Ταΐζουν τους νεοσσούς τους με ολόκληρους σβόλους εντόμων. Κάθε σβόλος μπορεί να περιέχει μέχρι και 50 έως 100 ή ακόμη και περισσότερα μικρά έντομα !!!

Οι φωλιές τους, όπως και των περισσότερων άλλων ειδών χελιδονιών, είναι πλίθινες ενώ τα μικρά τα ανατρέφουν -στην κυριολεξία- στα πούπουλα που στρώνουν προηγουμένως, με επιμέλεια, μέσα στη φωλιά.

Για την ετοιμασία τους δουλεύουν και οι δύο "σύζυγοι". Μαζεύοντας λάσπη από κάποιο σχετικά κοντινό σημείο συνήθως 50-150 μέτρα μακριά, τη μεταφέρουν σε μορφή σβόλων ως τη θέση που έχουν επιλέξει.

Κάθε φορά μεταφέρουν ένα μόνο σβόλο. Για μια φωλιά μπορεί να χρειαστούν περίπου από 700 έως 1.500 σβόλοι !!!

Έτσι, ανάλογα με τις συνθήκες, χρειάζονται από 8 έως 18 ημέρες για να την ετοιμάσουν.

Όμως οι φωλιές είναι σημαντικές. Σε μια φωλιά μπορούν να φέρουν στον κόσμο περίπου 10 νέα χελιδόνια κάθε χρόνο. Αν σκεφτούμε ότι μπορεί να την χρησιμοποιούν για πάρα πολλά χρόνια, φανταστείτε πόσες γενιές χελιδονιών μπορούν να ανατραφούν σε μία μονάχα φωλιά.

Ακόμη, στις φωλιές κουρνιάζουν με ασφάλεια χωρίς να κινδυνεύουν. Αφήνουν δε τόσο στενή είσοδο στη φωλιά ώστε δύσκολα μπορούν να τρυπώσουν μέσα άλλα ζώα.

Τέλος οι φωλιές είναι ένα καταφύγιο για τις δύσκολες ώρες. Όταν ο καιρός είναι πολύ άσχημος, μέχρι και 14 μαζί μπορούν να στριμωχθούν μέσα μέχρι να καλυτερέψουν οι συνθήκες.

Κάποτε συναντούν προβλήματα με τους ανθρώπους-συγκάτοικους που συμβαίνει να γκρεμίζουν τις φωλιές τους. Ακόμη και αν έχουν γεννήσει αυγά ή μικρά.

Ο κυριότερος λόγος είναι ότι τα χελιδόνια "λερώνουν" τη βεράντα.

Οι άνθρωποι που κάθε χρόνο τα περιμένουν με ανυπομονησία έχουν λύσει αυτό το πρόβλημα. Τοποθετούν κάτω από τη φωλιά μια όμορφη ξύλινη πλάκα που την καθαρίζουν μια φορά το χρόνο, αργά το φθινόπωρο ή το χειμώνα. Άλλοι τοποθετούν κάτω από την φωλιά μια γλάστρα εξασφαλίζοντας μια πρώτης τάξεως λίπανση ακριβώς την περίοδο που χρειάζεται !!!

Αλλοι κατασκευάζουν τεχνητές φωλιές για να διευκολύνουν τα πουλιά που δυσκολεύονται πλέον να βρουν λάσπη μέσα στις πόλεις.

Οδηγίες παίρνουν την ημέρα των "Χελιδονισμάτων", δηλαδή της ανοιξιάτικης εκδήλωσης της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας που είναι αφιερωμένη στην κατασκευή τεχνητών χελιδονοφωλιών.

ΤΑ ΧΕΛΙΔΟΝΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Το Σταυλοχελίδονο ή Χελιδόνι Hirundo rustica

Έχει έντονα ψαλιδωτή ουρά και κοκκινωπό λαιμό. Η φωλιά του είναι φτιαγμένη με λάσπη και ξερά χόρτα. Μοιάζει με μισή κούπα εντελώς ανοικτή στο επάνω μέρος.

Το Μιλτοχελίδονο ή Δενδροχελίδονο Hirundo daurica

Μοιάζει πολύ με το προηγούμενο είδος, αλλά το πάνω μέρος της βάσης της ουράς είναι ανοιχτόχρωμο. Η φωλιά του είναι εντελώς κλειστή με ένα διάδρομο από λάσπη στο επάνω μέρος.

Το Βραχοχελίδονο Ptyonoprogne (Hirundo) rupestris

Foto

Είναι καφετί και η ουρά του είναι τετραγωνισμένη. Η φωλιά του μοιάζει με του Σταυλοχελίδονου. Είναι το μοναδικό χελιδόνι που μπορούμε να δούμε τακτικά το χειμώνα στην Ελλάδα.

Το Οχθοχελίδονο Riparia riparia

Είναι επίσης καφετί αλλά το κάτω μέρος του σώματός είναι πιο λευκωπό και έχει μια καφετιά λουρίδα στο λαιμό. Πολλά οχθοχελίδονα φτιάχνουν πολύ κοντά τις φωλιές τους και σχηματίζουν αποικίες ανοίγοντας τρύπες σε κάθετες τομές του εδάφους, συνήθως κοντά σε νερό.

Το Λευκοχελίδονο ή Σπιτοχελίδονο Delichon urbica

Είναι λευκό στο κάτω μέρος του σώματός του. Στο επάνω μέρος είναι επίσης λευκή η βάση της ουράς (ουροπήγιο). Η φωλιά του είναι φτιαγμένη με λάσπη και είναι σχεδόν εντελώς κλειστή εκτός από ένα μικρό άνοιγμα στο επάνω μέρος.

Το Σταυλοχελίδονο και το Λευκοχελίδονο φτιάχνουν τις φωλιές τους συχνότερα πάνω σε ανθρώπινα κτίσματα παρά σε φυσικές θέσεις. Σε σπίτια και άλλα κτίσματα φτιάχνουν συχνά τις φωλιές τους και οι Σταχτάρες, που μοιάζουν πολύ με τα χελιδόνια χωρίς όμως να συγγενεύουν με αυτά. Γεννούν σε τρύπες και δεν φτιάχνουν φωλιές με λάσπη. Πετούν σε ομάδες πολλών ατόμων φωνάζοντας συνεχώς και οι δύο φτερούγες τους μαζί μοιάζουν με δρεπάνι.

Έτυχε εδώ και λίγο καιρό να τα δώ και να τα γνωρίσω από κοντά και κατάλαβα πόσο αξιολάτρευτα πλάσματα είναι....

Η αλήθεια είναι ότι δεν ήξερα και πολλά πράγματα γι΄αυτά τα υπέροχα και πανέμορφα μικρά πλασματάκια....

Κι όμως και σ΄αυτά, όταν δοθεί η ευκαιρία σε κάποιους θα τους κάνουν κακό....

Γιατί άραγε ?.....